Xét nghiệm nước tiểu xác định ung thư tuyến tiền liệt

Ung thư tuyến tiền liệt là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong do ung thư ở nam giới trên toàn quốc. Việc sàng lọc ung thư tuyến tiền liệt thường bao gồm xét nghiệm máu để đo mức độ của một chất gọi là kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt (PSA), được sản xuất bởi tuyến tiền liệt. Nồng độ PSA có thể tăng cao ở nam giới mắc bệnh ung thư tuyến tiền liệt hoặc một số bệnh không phải ung thư, như viêm tuyến tiền liệt.Các nhà nghiên cứu đã phát triển xét nghiệm nước tiểu có thể phân biệt giữa ung thư tuyến tiền liệt phát triển chậm, ít nguy cơ và ung thư nguy hiểm hơn cần điều trị.

Xét nghiệm này có thể giúp một số bệnh nhân tránh được các cuộc sinh thiết không cần thiết và các xét nghiệm khác có nguy cơ tiềm ẩn.

Mức PSA tăng cao có thể dẫn đến các xét nghiệm bổ sung có thể bao gồm sinh thiết. Sinh thiết bao gồm việc lấy ra khoảng chục mẫu mô nhỏ từ một số khu vực của tuyến tiền liệt để tìm tế bào ung thư. Mặc dù sinh thiết nói chung là an toàn nhưng chúng có thể gây đau đớn. Chúng cũng có thể dẫn đến sốt, nhiễm trùng đường tiết niệu hoặc các tác dụng phụ khác. Trong nhiều trường hợp, sinh thiết xác định ung thư tuyến tiền liệt phát triển chậm sẽ được hưởng lợi từ việc theo dõi chặt chẽ nhưng không cần điều trị ngay lập tức.

Các nhà nghiên cứu đã tìm cách tránh sinh thiết không cần thiết bằng cách tìm ra những cách không xâm lấn để phân biệt giữa ung thư tuyến tiền liệt xâm lấn cần điều trị và ung thư phát triển chậm có thể không bao giờ cần điều trị.

Khoảng một thập kỷ trước, một nhóm nghiên cứu do NIH hỗ trợ do Tiến sĩ Arul M. Chinnaiyan thuộc Đại học Michigan dẫn đầu đã phát triển một xét nghiệm dựa trên nước tiểu có tên MyProstateScore (MPS) và hiện vẫn đang được sử dụng. Dựa trên hai gen thường được tìm thấy với hàm lượng cao trong nước tiểu của nam giới bị ung thư tuyến tiền liệt, MPS cho phép phát hiện sớm ung thư tuyến tiền liệt. Nhưng nó không phân biệt giữa ung thư cấp độ thấp và ung thư nghiêm trọng hơn.

Trong nghiên cứu mới nhất của họ, một nhóm do Chinnaiyan và Tiến sĩ Jeffrey Tosoian của Đại học Vanderbilt dẫn đầu đã làm việc để xác định một bộ gen dựa trên nước tiểu có thể phân biệt bệnh ung thư tuyến tiền liệt xâm lấn. Phát hiện của họ xuất hiện vào ngày 18 tháng 4 năm 2024 trên tạp chí JAMA Oncology.

Đầu tiên, các nhà nghiên cứu đã phân tích dữ liệu giải trình tự RNA từ gần 59.000 gen để xác định một bộ gồm 54 dấu hiệu ứng cử viên. Tất cả đều có liên quan đến ung thư tuyến tiền liệt nói chung hoặc liên quan đến ung thư cấp độ cao và tất cả đều có thể được phát hiện trong nước tiểu. Các phân tích và lập mô hình sâu hơn ở 761 bệnh nhân đã thu hẹp các lựa chọn thành sự kết hợp của 17 gen dự đoán tốt nhất sự hiện diện của bệnh ung thư cấp độ cao. Một gen tham chiếu liên quan đến mô tuyến tiền liệt nói chung cũng được thêm vào. Thử nghiệm 18 gen mới được đặt tên là MyProstateScore 2.0 (MPS2).

MPS2 được xác nhận bằng cách phân tích mẫu nước tiểu từ một nhóm khác gồm 743 nam giới. Mỗi người đều nhận được sinh thiết vì nồng độ PSA tăng cao. Kết quả sinh thiết cho thấy 20% trong số họ bị ung thư tuyến tiền liệt mức độ cao.

Phân tích xác nhận cho thấy MPS2 có thể loại trừ sự hiện diện của bệnh ung thư cấp độ cao với độ chính xác 97%. Các nhà nghiên cứu cũng so sánh MPS2 với kết quả từ các xét nghiệm dấu ấn sinh học khác, bao gồm cả xét nghiệm MPS ban đầu. Phân tích cho thấy MPS2 có khả năng xác định bệnh ung thư cấp độ cao tốt hơn. Các nhà nghiên cứu ước tính nó có thể giúp bệnh nhân tránh được tới 51% các cuộc sinh thiết không cần thiết.

Tosoian cho biết: “Trong gần 800 bệnh nhân có mức PSA tăng cao, xét nghiệm mới có khả năng loại trừ sự hiện diện của bệnh ung thư tuyến tiền liệt có ý nghĩa lâm sàng với độ chính xác vượt trội. Điều này cho phép bệnh nhân tránh được các xét nghiệm nặng nề và xâm lấn hơn, như MRI và sinh thiết tuyến tiền liệt, với sự tự tin lớn lao rằng chúng tôi không bỏ sót điều gì.”

Hy vọng bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về lợi ích của xét nghiệm nước tiểu trong việc phát hiện ung thư tuyến tiền liệt và giúp cải thiện chăm sóc sức khỏe cho nam giới.

Nguồn tham khảo : National Institutes of Health

Tham gia kênh Youtube , Facebook , Tiktok của chúng tôi để biết thêm nhiều kiến thức hữu ích.

Để hiểu rõ hơn, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc nhận tư vấn trực tiếp TẠI ĐÂY.