Sỏi Thận ở Trẻ Em: Những Điều Cha Mẹ Cần Biết

Sỏi thận ở trẻ em là một tình trạng bệnh lý tuy hiếm gặp nhưng đang có xu hướng gia tăng. Hiện tượng này xảy ra khi có sự hình thành của các mảnh vật chất cứng trong thận, gây ra nhiều triệu chứng khó chịu và đau đớn. Trẻ em có nguy cơ bị sỏi thận do nhiều nguyên nhân khác nhau, từ yếu tố di truyền, chế độ ăn uống, đến các bệnh lý tiềm ẩn. Bài viết này sẽ giúp cha mẹ hiểu rõ hơn về sỏi thận ở trẻ em, từ định nghĩa, các loại sỏi phổ biến, nguyên nhân, triệu chứng, cho đến các biện pháp phòng ngừa và điều trị hiệu quả.

1. Định Nghĩa và Sự Thật về Sỏi Thận ở Trẻ Em

Trẻ có các triệu chứng của sỏi thận bao gồm đau dữ dội, tiểu ra máu hoặc nôn mửa cần được chăm sóc ngay lập tức. Chuyên gia chăm sóc sức khoẻ, chẳng hạn như bác sĩ tiết niệu, có thể điều trị mọi cơn đau và xác định cách thức và thời điểm điều trị sỏi thận. Nhà cung cấp cũng có thể kê đơn thuốc để ngăn ngừa các vấn đề tiếp theo hoặc điều trị nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI).

2. Loại Sỏi Thận Ở Trẻ Em Thường Gặp?

2.1 Sỏi Canxi

Sỏi canxi, bao gồm sỏi canxi oxalat và sỏi canxi phosphat, là loại sỏi thận phổ biến nhất ở trẻ em. Sỏi canxi oxalat phổ biến hơn sỏi canxi phosphat.

Canxi từ thực phẩm không làm tăng nguy cơ bị sỏi canxi oxalate. Thông thường, canxi không được xương và cơ của trẻ hấp thụ sẽ đi đến thận và bị thải ra ngoài qua nước tiểu. Ở một số trẻ, thận rò rỉ thêm canxi, canxi này có thể kết hợp với các chất thải khác để tạo thành sỏi thận.

2.2 Sỏi Axit Uric

Sỏi axit uric có thể hình thành khi nước tiểu của trẻ có quá nhiều axit uric. Các tình trạng bệnh lý hoặc rối loạn di truyền có thể gây ra quá nhiều axit uric trong đường tiết niệu của trẻ. Ít gặp hơn, ăn cá, động vật có vỏ và thịt—đặc biệt là nội tạng động vật—có thể làm tăng axit uric trong nước tiểu và dẫn đến sỏi thận.

2.3 Sỏi Struvite

Sỏi struvite có thể hình thành sau khi bị nhiễm trùng ở đường tiết niệu trên, nơi có thận. Những viên sỏi này có thể phát triển đột ngột và nhanh chóng trở nên to. Sỏi struvite có xu hướng ảnh hưởng đến trẻ em có đường tiết niệu không phát triển bình thường và dòng nước tiểu có thể bị hạn chế hoặc bị chặn. Nhiễm trùng đường tiết niệu đơn giản (UTI), chẳng hạn như nhiễm trùng bàng quang, thường không dẫn đến sỏi struvite.

2.4 Sỏi Cystin

Sỏi Cystine là kết quả của một chứng rối loạn gọi là Cystinuria được di truyền qua các gia đình. Trong bệnh tiểu đường, thận của trẻ rò rỉ một lượng lớn cysteine, một loại axit amin. Tinh thể Cystine sau đó có thể hình thành trong nước tiểu và gây sỏi.

3. Bệnh Sỏi Thận Ở Trẻ Em Phổ Biến Như Thế Nào?

Sỏi thận không phổ biến ở trẻ em. Tuy nhiên, số lượng trẻ em bị ảnh hưởng đã tăng đều đặn trong vài năm trở lại đây. Thay đổi thói quen ăn uống có thể là nguyên nhân. Đặc biệt là lượng natri trẻ em ăn qua thực phẩm chế biến và muối ăn tăng lên.

Sự gia tăng béo phì và lối sống ít vận động cũng có thể khiến nhiều trẻ em bị sỏi thận hơn.

4. Trẻ Em Nào Có Nhiều Khả Năng Mắc Sỏi Thận Hơn?

4.1 Tiền Sử Gia Đình

Trẻ em ở mọi lứa tuổi đều có thể bị sỏi thận, kể cả trẻ sơ sinh, nhưng chúng xảy ra thường xuyên hơn ở tuổi thiếu niên. Tiền sử gia đình mắc bệnh sỏi thận khiến trẻ dễ mắc bệnh này hơn. Trẻ em đã từng bị sỏi thận trước đây có nguy cơ phát triển bệnh sỏi thận khác cao hơn.

4.2 Lối Sống và Chế Độ Ăn Uống

Lối sống và chế độ ăn uống không lành mạnh có thể khiến trẻ em dễ bị sỏi thận hơn. Ví dụ, uống quá ít nước hoặc uống các loại chất lỏng không phù hợp, chẳng hạn như nước ngọt có đường hoặc đồ uống có chứa caffeine, có thể khiến các chất trong nước tiểu trở nên quá cô đặc.

Tương tự như vậy, quá nhiều natri, một phần muối, có thể thải thêm khoáng chất vào nước tiểu, có thể hình thành sỏi thận. Lượng natri không tốt cho sức khỏe được tìm thấy trong nhiều loại thực phẩm chế biến sẵn, bao gồm bữa ăn tại nhà hàng, khoai tây chiên, thịt bánh sandwich, thực phẩm đông lạnh và một số đồ uống thể thao.

4.3 Trẻ Em Mắc Một Số Bệnh Lý Nhất Định

Trẻ em có nhiều khả năng bị sỏi thận nếu mắc một số bệnh lý nhất định, bao gồm:

Sự tắc nghẽn hoặc hình dạng bất thường của đường tiết niệu
Viêm ruột mãn tính hoặc kéo dài
Xơ nang
Bệnh thận nang, là những rối loạn gây ra các túi chứa đầy dịch hình thành trên thận
Bệnh cystin niệu
Vấn đề về tiêu hóa hoặc có tiền sử phẫu thuật đường tiêu hóa
Bệnh gút, một rối loạn gây sưng đau ở các khớp
Tăng canxi niệu, một tình trạng di truyền trong gia đình mà nước tiểu có chứa một lượng canxi lớn bất thường. Đây là tình trạng phổ biến nhất được tìm thấy ở những người hình thành sỏi canxi
Tăng oxy máu, tình trạng trong đó nước tiểu chứa lượng oxalate lớn bất thường
Cường tuyến cận giáp, một tình trạng trong đó tuyến cận giáp giải phóng quá nhiều hormone tuyến cận giáp, gây ra tình trạng dư thừa canxi trong máu
Tăng axit uric niệu, một rối loạn trong đó có quá nhiều axit uric trong nước tiểu
Béo phì
Nhiễm trùng đường tiết niệu tái phát (UTI)
Nhiễm toan ống thận, một căn bệnh xảy ra khi thận không loại bỏ được axit vào nước tiểu, khiến máu của một người vẫn có tính axit quá cao

4.4 Trẻ Em Dùng Một Số Loại Thuốc Nhất Định

Trẻ em có nhiều khả năng bị sỏi thận khi dùng các loại thuốc hoặc chế độ ăn kiêng sau đây trong thời gian dài:

Thuốc lợi tiểu, thường được gọi là thuốc nước, giúp loại bỏ nước trong cơ thể
Thuốc kháng axit gốc canxi
Quá nhiều vitamin D
Indinavir và các chất ức chế protease khác dùng để điều trị nhiễm HIV
Topiramate và zonisamide, thuốc dùng điều trị động kinh và đau nửa đầu
Chế độ ăn ketogenic được sử dụng cho các chứng rối loạn co giật không đáp ứng với thuốc