Màu Nước Tiểu Bất Thường

Không phải ai cũng để ý đến màu sắc của nước tiểu nhưng việc quan sát màu nước tiểu bất thường có thể giúp bác sĩ đưa ra những chẩn đoán lâm sàng quan trọng. Nếu thấy nước tiểu có màu vàng đậm, trong suốt hoặc có màu sắc bất thường khác trong thời gian dài thì bạn nên đến bệnh viện càng sớm càng tốt.

1. Màu Nước Tiểu Bất Thường Là Gì?

Quá trình tạo nước tiểu bao gồm các công đoạn lọc cầu thận, tái hấp thu các chất từ ống thận vào máu và quá trình đào thải một số chất thải từ máu vào ống thận. Sau khi trải qua các bước trên, nước tiểu được tạo ra. Nước tiểu có vai trò quan trọng, phản ánh tình trạng sức khỏe của người bệnh. Màu nước tiểu thường từ màu vàng nhạt đến màu hổ phách đậm, do sắc tố urochrome quyết định. Tuy nhiên, màu sắc nước tiểu có thể thay đổi vì nhiều lý do khác nhau và có thể là hồi chuông cảnh báo về sức khỏe của người bệnh.

2. Màu Nước Tiểu Bất Thường Cho Chúng Ta Biết Điều Gì?

2.1 Trong Suốt, Không Màu

Trung bình mỗi người nên uống đủ 1,5 – 2 lít nước/ngày. Nếu uống hơn lượng nước khuyến cáo, nước tiểu sẽ trong suốt, không màu. Tình trạng này không phải vấn đề y tế đáng lo ngại và chỉ xảy ra trong thời gian ngắn. Tuy nhiên, nếu không uống nhiều nước nhưng nước tiểu vẫn trong suốt và không màu, đây có thể là biểu hiện của bệnh đái tháo nhạt.

2.2 Màu Vàng

• Vàng nhạt: Màu sắc này cho thấy cơ thể khỏe mạnh, uống đủ nước. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể mắc bệnh ngay cả khi nước tiểu có màu này.
• Vàng đậm: Màu sắc cho thấy cơ thể bình thường nhưng cần bổ sung nước. Cơ thể bạn có dấu hiệu mất nước nếu màu nước tiểu chuyển sang màu nâu vàng hoặc màu hổ phách.
• Vàng chanh: Màu của nước tiểu tương tự như màu của đèn neon và bạn cần bổ sung nước. Bên cạnh đó, nước tiểu cũng có thể chuyển sang màu vàng chanh khi bạn sử dụng nhiều vitamin B2.

2.3 Màu Cam

Khi cơ thể không được cung cấp đủ nước, màu nước tiểu sẽ chuyển sang vàng đậm hoặc cam. Bên cạnh đó, nguyên nhân làm nước tiểu màu cam còn đến từ:

• Các loại thuốc: Phenazopyridine và một số loại thuốc trị táo bón, thuốc hóa trị ung thư.
• Vitamin A, B.
• Dấu hiệu của các bệnh ở gan hoặc ống mật, đặc biệt nếu đi tiêu phân có màu sáng hơn bình thường.

2.4 Màu Hồng hoặc Đỏ

Nước tiểu màu đỏ không phải lúc nào cũng là dấu hiệu của một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Nước tiểu màu đỏ hoặc hồng có thể do:

• Máu: Các tình trạng có thể làm hồng cầu xuất hiện trong nước tiểu gồm: nhiễm khuẩn, ung thư đường tiết niệu, tăng sinh tuyến tiền liệt, sỏi thận…
• Thực phẩm: Củ cải đường, quả mâm xôi…
• Các loại thuốc: Thuốc điều trị bệnh lao rifampin (Rifadin, Rimactane), thuốc giảm đau đường tiết niệu phenazopyridine (Pyridium), thuốc táo bón chứa senna làm nước tiểu có màu đỏ hoặc hồng.

2.5 Màu Trắng (Sữa)

Nước tiểu có màu trắng sữa xuất phát từ nhiều nguyên nhân gồm:

• Viêm tuyến tiền liệt: Ở nam giới, nước tiểu màu trắng sữa có thể do viêm tuyến tiền liệt. Tình trạng viêm nhiễm kích thích cơ quan này tiết dịch. Cơ trơn co bóp khiến dịch rò rỉ lẫn với nước tiểu nên có màu trắng như sữa.
• Nhiễm khuẩn đường tiết niệu: Vi khuẩn xâm nhập từ đường niệu đạo đi vào bàng quang, niệu quản và thận. Nhiễm khuẩn đường tiết niệu có thể gây tiểu nhiều, nước tiểu đục hoặc đổi màu ở cả nam và nữ.
• Viêm niệu đạo do lậu cầu: Đây là bệnh tình dục phổ biến và nguy hiểm. Với các triệu chứng như: tiết dịch niệu đạo màu trắng đục, tiểu nhiều lần, tiểu ra máu.
• Xuất tinh ngược dòng: Nam giới xuất tinh nhưng tinh dịch bị cơ vòng giữ lại và đi vào bàng quang. Tinh dịch sau đó sẽ lẫn với nước tiểu thoát ra ngoài gây nên hiện tượng màu nước tiểu trắng đục.

2.6 Màu Xanh

Nước tiểu có màu xanh vàng, xanh lục hay xanh lam thường ít gặp.

2.6.1 Xanh Lục hoặc Xanh Lam

Nước tiểu có màu xanh lam, xanh lục thường không phổ biến. Những nguyên nhân gây ra gồm:

• Thuốc nhuộm: Thuốc nhuộm được sử dụng cho một số xét nghiệm ở thận và bàng quang làm nước tiểu có màu xanh.
• Các loại thuốc: Thuốc trị trầm cảm amitriptyline, thuốc điều trị loét và trào ngược dạ dày cimetidine (Tagamet HB), thuốc giảm các triệu chứng viêm khớp indomethacin (Indocin, Tivorbex) có thể làm nước tiểu chuyển sang màu xanh lục.
• Các vấn đề sức khỏe: Nhiễm trùng đường tiết niệu hoặc bệnh tăng canxi máu lành tính hiếm gặp có thể làm nước tiểu màu xanh.

2.6.2 Xanh Vàng

Nước tiểu có màu xanh vàng rất hiếm gặp.

2.7 Màu Nâu Đen hoặc Nâu Sẫm

Nước tiểu màu nâu có thể do:

• Thực phẩm: Ăn nhiều đậu fava, đại hoàng hoặc lô hội có thể làm nước tiểu có màu nâu sẫm.
• Các loại thuốc: Chloroquine và primaquine dùng điều trị và ngừa bệnh sốt rét; kháng sinh metronidazole (Flagyl, Metrocream và những loại khác); nitrofurantoin; thuốc trị táo bón chứa senna; thuốc giãn cơ Methocarbamol (Robaxin); thuốc điều trị động kinh phenytoin (Dilantin, Phenytek); thuốc làm giảm cholesterol.
• Các vấn đề sức khỏe: Một số rối loạn về gan, thận và bệnh nhiễm trùng đường tiết niệu có thể khiến nước tiểu màu nâu sẫm.
• Tập thể dục cường độ mạnh: Chấn thương cơ do tập thể dục quá sức có thể làm nước tiểu có màu nâu.

2.8 Màu Tím hoặc Đen

Màu tím là màu duy nhất có hội chứng được đặt theo tên của nó – hội chứng túi nước tiểu màu tím. Trường hợp này hiếm gặp, xảy ra khi người bệnh có ống thông tiểu, nước tiểu chứa vi khuẩn indirubin.

Trong khi nước tiểu màu đen có thể là dấu hiệu của tình trạng di truyền hiếm gặp alkaptonuria hoặc cơ thể không phân hủy một số protein.

3. Một Số Triệu Chứng Đi Kèm Với Màu Nước Tiểu

Tình trạng sức khỏe đang gặp vấn đề không chỉ biểu hiện ở màu sắc nước tiểu mà còn đi kèm với các triệu chứng khác như:

3.1 Nước Tiểu Có Cặn

Cặn trong nước tiểu thường là các hạt sạn hoặc chất nhầy cực nhỏ, được phát hiện khi người bệnh xét nghiệm nước tiểu. Cặn trong nước tiểu thường gặp ở người bị nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI).

3.2 Nước Tiểu Nổi Bọt

Nước tiểu nổi bọt có thể do chế độ ăn uống thừa protein hoặc có vấn đề về thận.

3.3 Nước Tiểu Có Mùi Hôi, Tanh, Khai Nồng

Nước tiểu thường không có mùi nồng. Tuy nhiên, măng tây, thuốc bổ sung vitamin B6 có thể làm thay đổi mùi nước tiểu. Mặt khác, khi cơ thể mất nước, nước tiểu sẽ đặc và có mùi amoniac nồng nặc.

3.4 Nước Tiểu Có Váng Mỡ

Nước tiểu có váng mỡ được gây ra bởi bệnh cầu thận, nhiễm trùng đường tiết niệu.

3.5 Nước Tiểu Có Máu

Những bất thường ở thận và đường tiết niệu khiến tế bào hồng cầu đi qua cầu thận vào nước tiểu.

3.6 Nước Tiểu Có Mùi Ngọt

Đây là một trong những triệu chứng của bệnh tiểu đường, gan, nhiễm trùng đường tiết niệu, rối loạn di truyền hiếm gặp.

3.7 Cảm Giác Bỏng Rát Khi Đi Tiểu

Cảm giác bỏng rát khi đi tiểu có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng đường tiết niệu hoặc các bệnh về thận.

4. Các Bệnh Lý Liên Quan Đến Màu Nước Tiểu Bất Thường

Màu nước tiểu bất thường không chỉ là dấu hiệu của tình trạng mất nước hay sử dụng thuốc mà còn có thể cảnh báo các bệnh lý nghiêm trọng khác. Dưới đây là một số bệnh lý phổ biến liên quan đến màu sắc nước tiểu:

4.1 Nhiễm Trùng Đường Tiết Niệu (UTI)

Nhiễm trùng đường tiết niệu là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất khiến nước tiểu có màu bất thường, đặc biệt là màu đỏ hoặc hồng. Vi khuẩn xâm nhập vào hệ tiết niệu gây ra viêm nhiễm, dẫn đến sự xuất hiện của máu trong nước tiểu. Triệu chứng kèm theo có thể bao gồm đau khi đi tiểu, sốt, và cảm giác buồn tiểu liên tục.

4.2 Bệnh Gan

Bệnh gan, chẳng hạn như viêm gan hoặc xơ gan, có thể gây ra nước tiểu màu cam hoặc nâu. Điều này là do gan bị tổn thương không thể loại bỏ các chất độc hiệu quả, dẫn đến sự tích tụ của bilirubin trong máu, chất này sau đó được đào thải qua nước tiểu.

4.3 Bệnh Thận

Các bệnh lý về thận, bao gồm viêm thận và sỏi thận, có thể khiến nước tiểu có màu đỏ, nâu hoặc thậm chí đen. Khi thận không hoạt động bình thường, các tế bào máu có thể xâm nhập vào nước tiểu, gây ra sự thay đổi màu sắc.

4.4 Bệnh Lý Về Tiền Liệt Tuyến

Phì đại tuyến tiền liệt hoặc ung thư tuyến tiền liệt có thể gây ra nước tiểu có màu đỏ hoặc hồng do sự hiện diện của máu. Các triệu chứng kèm theo có thể bao gồm khó khăn khi đi tiểu, dòng nước tiểu yếu, và cảm giác không thể làm trống bàng quang hoàn toàn.

5. Các Biện Pháp Xử Lý Khi Màu Nước Tiểu Bất Thường

Khi nhận thấy màu nước tiểu bất thường, điều quan trọng là xác định nguyên nhân và tìm biện pháp xử lý phù hợp.

5.1 Uống Nhiều Nước

Nếu màu nước tiểu bất thường do mất nước, biện pháp đơn giản nhất là uống đủ nước. Nước giúp cơ thể loại bỏ các chất thải và duy trì màu sắc bình thường của nước tiểu.

5.2 Thay Đổi Chế Độ Ăn Uống

Nếu màu nước tiểu bị ảnh hưởng bởi thực phẩm hoặc thuốc, hãy cân nhắc thay đổi chế độ ăn uống hoặc thảo luận với bác sĩ về việc điều chỉnh liều lượng hoặc loại thuốc.

5.3 Kiểm Tra Sức Khỏe Định Kỳ

Để đảm bảo không có vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, nên kiểm tra sức khỏe định kỳ và thực hiện các xét nghiệm cần thiết để theo dõi tình trạng của cơ thể.

5.4 Điều Trị Y Khoa

Nếu nguyên nhân xuất phát từ các bệnh lý như nhiễm trùng, bệnh gan, bệnh thận, hoặc các vấn đề về tuyến tiền liệt, điều quan trọng là phải điều trị theo chỉ định của bác sĩ. Sớm phát hiện và điều trị kịp thời có thể giúp ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng.

6. Khi Nào Cần Đến Bệnh Viện?

Không phải lúc nào màu nước tiểu bất thường cũng là dấu hiệu của bệnh lý nghiêm trọng. Tuy nhiên, nếu bạn gặp phải các triệu chứng sau đây, nên đến bệnh viện ngay:

• Nước tiểu màu đỏ, hồng, cam hoặc nâu kéo dài mà không rõ nguyên nhân
• Đau khi đi tiểu hoặc có máu trong nước tiểu
• Sốt, đau lưng, hoặc bụng dưới kèm theo nước tiểu bất thường
• Tiểu khó hoặc tiểu không kiểm soát

Bác sĩ sẽ tiến hành các xét nghiệm cần thiết để xác định nguyên nhân và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.

7. Tầm Quan Trọng Của Việc Quan Sát Màu Nước Tiểu

Quan sát màu sắc nước tiểu là một thói quen quan trọng giúp bạn nhận biết sớm các dấu hiệu bất thường trong cơ thể. Đừng chủ quan bỏ qua bất kỳ sự thay đổi nào về màu sắc nước tiểu, vì nó có thể là chỉ dấu đầu tiên của nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.

Kết luận

Việc nhận biết màu sắc nước tiểu bất thường có thể giúp bạn sớm phát hiện các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Hãy chú ý đến những thay đổi trong màu nước tiểu và tham khảo ý kiến bác sĩ nếu cần thiết để bảo vệ sức khỏe của bạn và gia đình.

Tham gia kênh Youtube , Facebook , Tiktok của chúng tôi để biết thêm nhiều kiến thức hữu ích.

Để hiểu rõ hơn, Quý khách vui lòng bấm số HOTLINE hoặc nhận tư vấn trực tiếp TẠI ĐÂY.